Uning tarkibini toliblardan iborat. Harakat rasmiy vakili, Afg‘onistonning yangi madaniyat va axborot vaziri Zabihullo Mujohid bu vaqtinchalik hukumat ekanini maʼlum qilgan.
Hukumat tuzilganini, hozircha, hech qaysi davlat tan olgani yo‘q. Jahon hamjamiyati Afg‘onistonda inklyuziv hukumat tuzilishi shart ekanini taʼkidlamoqda.
Baʼzi ekspertlarning fikricha, yangi vazirlar tayinlanishi va Afg‘oniston oliy rahbari eʼlon qilinishi mamlakatda toliblar hukmronligi mustahkamlanishini anglatmaydi. Aksincha, hozirda ko‘pchilik “Tolibon” hokimiyati tez orada o‘ta zaiflashib qolishini taxmin qilmoqda.
Bunga bir qancha omillar sabab bo‘lishi mumkin.
Birinchidan, hukumat Afg‘onistondagi barcha etnik va diniy guruh vakillarini qamrab olmagan. Ularning mutlaq ko‘pchiligi pushtunlardan iborat. Ammo mamlakatda pushtunlardan tashqari tojiklar, o‘zbeklar, xazoralar va boshqa millatlar yashaydi. Asta-sekinlik bilan noinklyuziv hukumat boshqa etnik birliklar noroziligiga sabab bo‘lishi mumkin.
Ikkinchidan, “Tolibon” Afg‘onistondagi eng yirik siyosiy kuch bo‘lsa-da, boshqa guruhlarni ham esdan chiqarmaslik zarur. Masalan, sobiq prezident Hamid Karzayning mamlakatda katta mavqei bor. Shuningdek, u butun dunyoda ulkan obro‘ga ham ega. Karzay istalgan paytda mamlakatdagi siyosiy vaziyatni o‘zgartirib yuborishi mumkin.
Gulbiddin Hikmatiyor ham Afg‘oniston hayotida muhim shaxslardan biri. Uni Islomobod bilan uzoq yillik hamkorligi bor. Baʼzi xabarlarga ko‘ra, Pokistonning u bilan aloqalariga putur yetgan. Ammo bu qay darajada haqiqatligi nomaʼlum.
Uchinchidan, mamlakatda fuqarolar urushi avj olib ketishi mumkin. Bu eng xavfli ssenariy. Ahmad Masʼud boshchiligidagi qarshilik kuchlari yengilgani kurashning yakunlanganini anglatmaydi. Buni Masʼudning o‘zi ham taʼkidlagan. Uning bayonoti ortidan butun mamlakatda namoyishlar boshlanib ketdi. Shuning o‘ziyoq toliblar hokimiyati mustahkam emasligini anglatadi. To‘g‘ri, Masʼud xuddi otasi kabi yirik kuchga aylana olmasligi mumkin. Lekin turli viloyatlarda partizanlik urushini olib borishi taxmin qilinyapti.
“Tolibon”ning mamlakatdagi mavjud iqtisodiy-ijtimoiy masalalarni hal qila olishi katta so‘roq ostida. Sababi, buning uchun ularda malakali kadrlar yo‘q. Inqiroz chuqurlashishi ortidan norozilar soni ham ortib boraveradi.
“Tolibon”ning ichida ham o‘zaro nizolar mavjud. Masalan, Mulla Barodar boshchiligidagi siyosiy qanot va “Haqqoniy tizimi” boshchiligidagi harbiy qanot o‘rtasida kelajakda bo‘linish yuz berishi mumkin. Bu harakatning ichki nizolar girdobiga tushib qolishiga olib keladi.
Afg‘oniston uchun eng maqbul loyiha-bu inklyuziv hukumat tuzilishidir. Bu orqali mamlakatdagi 40 yillik urushga barham berish va barqaror rivojlanish yo‘liga o‘tish mumkin.
Jahongir Qo'ziyev