Ukraina jangovar harakatlar fonida yaqin kelajakda qizamiq kasalligining avj olishiga duch kelishi mumkin. Urushdan oldin ham aholining vaksina olishni istamasligi sababli mamlakatda emlash darajasi past bo'lgan.
Ukraina sog‘liqni saqlash mutaxassislari mamlakatda qizamiq bilan kasallanish holatlari ko‘payishidan xavotirda. Prognozlarga ko'ra, epidemiya sentabr oyida, yuz minglab emlanmagan ukrainalik o'quvchilar maktabga qaytgan paytda avj olishi mumkin.
Imunizatsiya markazlari infeksiya xavfini doimiy ravishda kuzatib boradi va hozirda eng yuqori xavf — bu qizamiq epidemiyasidir. O‘tmishda Ukraina Yevropa qit’asida qizamiq o‘chog‘i bo‘lgan. Vaksinalarga nisbatan jamoatchilikning shubhasi va yetkazib berishdagi tanqislik 2019-yilda kuzatilgan.
Mamlakatda kasallanganlar sonining birinchi o'sishi 2017-2019-yillarda sodir bo'ldi, o'shanda 115 mingga yaqin bola infeksiyaga chalingan. Ukraina Sog'liqni saqlash vazirligi ma'lumotlariga ko'ra, 2022-yilda bir yoshli bolalarning atigi 74 foizi va olti yoshlilarning 69 foizi mos ravishda qizamiqqa qarshi vaksina olgan. Muntazam emlashni o'tkazib yuborgan bolalarning katta qismi infeksiya xavfi juda yuqori bo'lgan maktablarga boradi.
Ma'lumot uchun, qizamiq havo tomchilari orqali yuqadigan o'ta yuqumli virusli yuqumli kasallik bo'lib, uning asoratlari pnevmoniya va miyaning yallig'lanishidir. Shu bilan birga, u emlashga yaxshi javob beradi. Shuning uchun mintaxassilar bolalarni 1-sentabrgacha, ya’ni maktab boshlangunga qadar emlash kerak, deb hisoblaydi.
Jahon sog'liqni saqlash tashkiloti urush boshlanganidan keyin Ukraina yuqumli kasalliklarga nisbatan zaif ekanini aytdi. Xususan, bomba boshpanalarida, chegaralardagi qochqinlar lagerlarida va boshqa joylarda odamlarning to'planishi, shuningdek, emlash jadvaliga rioya qilmaslik viruslarning tarqalishiga yordam beradi.
"Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishi boshlanganda, biz aholi salomatligi uchun eng katta xavf difteriya va qizamiq epidemiyasi ekanligini tushundik. Endi epidemiya ko'lamini nazorat qilish uchun vaksina olmagan bolalarni emlash muhim", - deydi kasalliklarning oldini olish va JSST immunizatsiyasi bo'yicha mutaxassis Vusala Allohverdiyeva.
Rossiya bosqinining boshida ko'plab bolalar uchun darslar bekor qilindi, ular internet orqali masofadan turib o'qidilar. Ammo mamlakat urush sharoitida hayotga moslashmoqda. Janglar shiddatli bo'lmagan joylarda darslar qayta tiklangan.
Yaqin oylarda Sogʻliqni saqlash vazirligi UNICEF koʻmagida oʻz shaharlari va qishloqlarini tark etishga majbur boʻlganlarning oldiga yetib borish uchun emlash ishlarini olib boradi. Buning uchun 318 ta ko‘chma brigada tashkil etiladi. Respublikaning barcha hududlarida ko‘chmanchilar emlanadi. Bundan tashqari, Yevropa Ittifoqida emlanmagan ukrainalik qochqin bolalar orasida ham qizamiq va boshqa yuqumli kasalliklarga chalinish xavfi yuqori, deydi ekspertlar.
Ko'plab ukrainaliklarni qizamiqga qarshi vaksinalarga bo'lgan ishonchi keskin pasayishi 2008-yilda qizamiqga qarshi emlangan yigit bakterial meningitdan vafot etgani haqidagi soxta xabardan keyin kuzatilgan.
Mutaxassislarning ta'kidlashicha, kasallanishning ko'payishining oldini olish uchun aholining 95 foizini immunizatsiya qilish zarur.
Ukrainada har besh yilda qizamiqning katta avj olishi kuzatiladi. Odamlar buni jiddiy qabul qilishmaydi, chunki umumyevropa statistik ma'lumotlariga ko'ra, har 1000 kishidan biri qizamiqdan vafot etadi va bu xavfli va o'ta yuqumli kasallik.
Hindistondan keltirilgan vaksinalarning samaradorligi haqidagi shubhalar (JSST ularni asossiz deb hisoblaydi) munosabati bilan Ukraina hukumati odamlar emlashdan qo'rqmasliklari uchun butunlay Yevropada ishlab chiqarilgan dori vositalarini sotib oldi.