Markaziy razvedka boshqarmasi (CIA) dekabr oyi boshida Venesuela qirg‘og‘idagi port inshootiga dron zarbasi bergan. Bu AQSh tomonidan Venesuela hududi ichidagi nishonga qilingan ilk ma’lum hujum bo‘ldi. Bu haqda CNN xabar qildi.
Avval xabar qilinmagan ushbu dron hujumi Venesuela qirg‘og‘idagi chekka kema to‘xtash joyini nishonga olgan. AQSh hukumati ushbu inshootdan Venesueladagi Tren de Aragua jinoiy guruhi giyohvand moddalarni saqlash va ularni keyinchalik kemalar orqali jo‘natish uchun foydalangan, deb hisoblagan. Manbalardan birining so‘zlariga ko‘ra, operatsiya natijasida inshoot va undagi qayiqlar yo‘q qilingan, biroq bu ko‘proq ramziy ma’noga ega. Chunki bunday to‘xtash joylari (dok) mamlakatda juda ko‘p va ushbu hujum hatto Venesuela ichida ham deyarli e’tiborni tortmagan.
Ikki manba AQSh Maxsus operatsiyalar kuchlari operatsiyaga razvedka orqali ko‘mak berganini aytgan. Bu ularning mintaqadagi ishtiroki davom etayotganini ko‘rsatadi. Biroq AQSh Maxsus operatsiyalar qo‘mondonligi vakili, polkovnik Alli Vayskopf bu ma’lumotni rad etdi.
AQSh prezidenti Donald Tramp o‘tgan hafta bergan intervyusida ushbu hujumni ilk bor tilga olgan, biroq bayonot katta jamoatchilik e’tiboriga tushmagan. Dushanba kuni jurnalistlar bu borada bevosita savol berganida ham, u tafsilotlarni ochiqlamagan.
Mazkur zarba AQSh va Venesuela prezidenti Nikolás Maduro o‘rtasidagi keskinlikni sezilarli darajada kuchaytirishi mumkin. AQSh Maduroni hokimiyatdan ketishga majbur qilish maqsadida keskin harbiy bosim siyosatini olib bormoqda.
AQSh o‘zini giyohvand moddalarga qarshi kurash deb atagan kampaniya doirasida Karib dengizi va Tinch okeanining sharqiy qismida 30 dan ortiq kemani yo‘q qilgan. Shuningdek, Tramp Venesuelaga kelayotgan va undan chiqayotgan sanksiyalangan neft tankerlariga blokada buyurgan. Tramp bir necha bor Venesuela hududi ichida ham zarbalar berish bilan tahdid qilgan, biroq shu oy boshidagi CIA hujumigacha AQShning Venesuela nishonlariga qarshi ma’lum zarbalari faqat xalqaro suvlardagi gumon qilingan narkotrafik kemalariga qaratilgan edi.
CIA izoh berishdan bosh tortdi. CNN Oq uy, AQSh Maxsus operatsiyalar qo‘mondonligi, shuningdek Venesuela Aloqa vazirligi va Tashqi ishlar vazirligiga izoh so‘rab murojaat qilgan.
Tramp 26-dekabr kuni bergan intervyusida AQSh kemalar chiqadigan “qandaydir yirik inshoot”ni yo‘q qilganini tan olgan edi. Dushanba kuni bu masala yana ko‘tarilganda, u AQSh “giyohvand moddalar yuklanadigan dok hududiga zarba berganini” aytdi. Biroq hujum harbiylar yoki CIA tomonidan amalga oshirilganmi, degan savolga javob bermadi.
“Biz barcha kemalarni urdik, endi esa hududning o‘zini urdik. Tramp dushanba kuni Bu yuklash amalga oshiriladigan joy edi va u endi mavjud emas”, dedi Tramp.
Manbalardan birining aytishicha, zarba inshoot va undagi kemalarni yo‘q qilgani sababli muvaffaqiyatli bo‘lgan, biroq bu Venesueladan chiqayotgan narkotrafikda foydalaniladigan ko‘plab portlardan faqat bittasi bo‘lgani uchun asosan ramziy ahamiyatga ega. Hujum real vaqt rejimida hatto mamlakat ichida ham deyarli e’tibor qozonmagan.
CNN avvalroq xabar berganidek, Tramp joriy yil boshida CIA vakolatlarini kengaytirib, Lotin Amerikasida, jumladan Venesuela hududida operatsiyalar o‘tkazishga ruxsat bergan. Shunga qaramay, AQSh harbiylari huquqiy jihatdan faqat dengizdagi gumon qilingan narkotrafikchilarga qarshi zarbalar berish vakolatiga ega bo‘lgan, quruqlikdagi nishonlarga emas.
Tramp ma’muriyati Venesuelaga qarshi kampaniyani turlicha izohlab kelmoqda. Rasmiylar buni giyohvand moddalarga qarshi kurash bilan asoslaydi. Biroq Trampning apparat rahbari Syuzi Uayls Vanity Fair jurnaliga bergan intervyusida kemalarga berilgan zarbalar Maduroni “taslim bo‘lishga majbur qilish” uchun qilinganini aytgan. Venesuela yetakchisi esa hokimiyatdan ketish niyatida ekanini ko‘rsatmagan.
Yuqori martabali rasmiylar ochiq bayonotlarda va qonunchilarga berilgan brifinglarda gumon qilinayotgan giyohvand modda kontrabandachilarini global terrorizmga qarshi urush davrida qo‘llangan uslubga o‘xshash yondashuv asosida nishonga olishni davom ettirishlarini bildirgan. Bu kampaniyada CIA ham muhim rol o‘ynagan. AQSh mudofaa vaziri Pit Hegset esa giyohvand moddalar savdogarlarini “Al-Qoida”*ga qiyoslagan.