2025-yil may oyi oxirida Gonkong dunyodagi eng qimmat benzin bo‘yicha doimiy ravishda rekord o‘rnatgan. Gonkongda premium benzin (95-RON) narxi 2025-yil 12-mayda litri uchun o‘rtacha 3,44 dollarni tashkil etdi. Ushbu narx boshqa mamlakatlarga qaraganda ancha yuqori. Keyingi o‘rinlarni esa Niderlandiya, Norvegiya va Isroil band etdi.
Avtoulovni eng past narxga haydashni xohlaysizmi? Siz AQShdan uzoqroqda bo‘lishingiz kerak. Global benzin narxlarining so‘nggi raqamlari 2024-yil 15-iyul holatiga ko‘ra, AQSh dollarida eng arzon benzin sotiladigan 20 ta davlatni ko‘rsatdi. Eng arzon benzinga ega bo‘lgan davlat deb Eron davlati ko‘rsatildi. U yerda benzin narxi- 0,11 dollarni tashkil qiladi.
O‘zbekistonda bu ko‘rsatgich 2025 yil 27-may holatiga ko‘ra,12 800 so‘mni tashkil qiladi. Qariyb 1 dollar.
Nega Gonkongda benzin qimmat?
Gonkongda benzin narxining yuqoriligi bir nechta omillar bilan bog‘liq bo‘lib, bu shaharni dunyodagi eng qimmat benzin sotiladigan joylardan biriga aylantiradi. Quyida asosiy sabablar keltirilgan:
Yuqori soliqlar va yig‘imlar, mahalliy neftni qayta ishlash zavodlarining yo‘qligi, yuqori yer narxlari va operatsion xarajatlar, raqobatning cheklanganligi, valyuta kursi va global neft narxlari.
.webp)
Nega Eronda Benzin arzon?
Eronning benzin narxining arzonligi bir nechta asosiy omillar bilan bog‘liq. Bular:
Davlat subsidiyalari. Eron hukumati benzin narxini sun’iy ravishda past darajada ushlab turish uchun katta miqdorda subsidiyalar ajratadi.
Katta neft zaxiralari. Eron dunyodagi eng yirik neft zaxiralariga ega mamlakatlardan biri bo‘lib, bu ichki bozorni arzon benzin bilan ta’minlash imkonini beradi.
Va bundan tashqari, valyuta kursining pastligi, narxlarni davlat tomonidan belgilanishi va soliqlarning pastligi sabab bo‘la oladi.
Xo‘sh nega unda O‘zbekistonda benzin narxi 1 dollargacha ko‘tarildi. Bunga qanday omillar ta’sir qilyapti?
O‘zbekistonda benzin narxining 1 AQSh dollariga (taxminan 12 000 so‘m) yetishi bir nechta ichki va tashqi omillar bilan bog‘liq. Quyida asosiy sabablar keltirilgan:
Jahon bozorida neft narxining o‘sishi, Importga bog‘liqlik: O‘zbekiston benzin iste’molining muhim qismini import orqali qoplaydi, ayniqsa yuqori oktanli Ai-92 va Ai-95 benzinlari chetdan olib kelinadi.
Ichki ishlab chiqarishdagi muammolar, aksiz solig‘ining oshirilishi, ichki bozordagi raqobatning cheklanganligi, talabning oshishi va valyuta kursining o‘zgarishi.
Benzin narxi har bir mamlakatda iqtisodiy siyosat, ichki ishlab chiqarish, importga bog‘liqlik va jahon bozoridagi narxlar asosida shakllanadi. O‘zbekistonda benzinning qimmatlashuvi asosan global narxlarning o‘sishi, soliq yukining ortishi, ishlab chiqarishdagi uzilishlar va valyuta kursining pasayishi bilan bog‘liq. Muammoni hal etish uchun ichki ishlab chiqarishni kengaytirish va raqobat muhitini rivojlantirish zarur.
Sabrina Haqqulova