Shu hafta boshida Ilon Mask Twitterni Xga rebrending qildi. Bu Xitoyning WeChat mega ilovasiga taqlid qilish rejasidagi yana bir qadam. Janob Mask o'tgan yili 44 milliard dollarga sotib olgan ijtimoiy media firmasini ancha katta platformaga aylantirmoqchi ekanini aytdi.
U avvalroq chat, tanishuv, to‘lovlarni o‘zida birlashtirgan “hamma narsa ilovasi” deb ataladigan WeChatni maqtagan va Twitterni ham shunga yaqin narsaga aylantirsa, ulkan muvaffaqiyat bo‘lishini aytgandi. Shu hafta Xdagi (sobiq Twitter) postida janob Mask kelgusi oylarda "biz keng qamrovli aloqa va butun moliyaviy dunyongizni boshqarish qobiliyatini qo'shamiz", dedi.
U rebrending daromadning o'sishiga olib keladi, deb umid qilmoqda. Kompaniya Mask sotib olganidan beri reklama daromadining deyarli yarmini yo'qotdi va u og'ir qarz yuki ostida kurashmoqda.
Xo'sh, WeChat nima — va nima uchun Mask unga taqlid qilmoqchi?
2011-yilda texnologiya giganti Tencent tomonidan ishga tushirilgan WeChat hozirda Xitoyning deyarli barcha 1,4 milliard aholisi tomonidan foydalaniladi. Uni super ilova deb atash mumkin. Uning xizmatlariga xabar almashish, ovozli va video qo'ng'iroqlar, ijtimoiy tarmoqlar, oziq-ovqat yetkazib berish, mobil to'lovlar, o'yinlar, yangiliklar va hatto tanishish kiradi.
Bu WhatsApp, Facebook, Apple Pay, Uber, Amazon, Tinder va boshqa ko'p narsalarni birlashtirgan. Xitoyliklar unga shu qadar o'rganganki, usiz yashash deyarli mumkin emas deb hisoblashadi.
Uning keng qo'llaniladigan "Hamyon" funksiyasi debet va kredit kartalari bilan bog'lanishi mumkin — Xitoydagi aksariyat do'konlar va onlayn-chakana savdo do'konlari WeChat to'lovlarini qabul qiladi, foydalanuvchilar to'lash uchun QR-kodlarini skanerlaydilar. Shuningdek, odamlar WeChatda uy-ro'zg'or to'lovlarini to'lashlari, sarmoya kiritishlari va hatto kredit olishlari ham mumkin.
Hukumat xizmatlari WeChatda ham mavjud bo'lib, foydalanuvchilar ijtimoiy xavfsizlik ma'lumotlarini tekshirishlari, chipta olishlari va hatto kasalxonadan joy bron qilishlari mumkin. Ammo bitta ilovada juda ko‘p funksiyalarga ega bo‘lishning bir qancha kamchiliklari bor. Amaliy nuqtai nazardan, WeChat telefon xotirasining katta qismini egallaydi.
Jiddiyroq aytganda, WeChatning Xitoy hayotining har bir burchagiga kirib borishi hukumatning senzurasi, kuzatuvi va boshqa maxfiylik muammolari bilan bog'liq xavotirlarni keltirib chiqardi. Xitoy koʻplab xorijiy veb-saytlarga kirishni toʻsib qoʻydi, BBC kabi axborot vositalaridan tortib, Facebook kabi ijtimoiy media platformalari. WeChat kabi superilovalar Pekinning mamlakatni nazorat qilish uchun jamiyatning barcha jabhalarini tartibga solish maqsadlariga mos keladi.
WeChatning Xitoydagi ulkan muvaffaqiyati ikkita asosiy omilga bog‘liq. Birinchidan, Xitoyda ko'pchilik odamlar WeChatga ish stoli kompyuterlarida emas, balki smartfonlardan kirishadi. Smartfonlarda "hamma narsa" ilovasini yaratish kompyuterdan ko'ra ancha oson.
Shuningdek, aksariyat G'arb davlatlaridan farqli o'laroq Xitoyda raqobatni tartibga solishning yo'qligi bu WeChat kabi ilovaga Taobao savdo platformasi va Douyin video ilovasi kabi raqib platformalarni samarali ravishda blokirovka qilishga imkon beradi. Ilon Mask ham Twitterni aynan shu kabi ko'p funksiyali platformaga aylantirmoqchi. U shunga o'xshash dasturni Xitoydan tashqarida ham yaratishmi mumkin.
Soha ekspertlar Xitoy va G‘arb o‘rtasidagi asosiy farq raqamli to‘lov texnologiyasining keng qo‘llanilishida ekanligini ta’kidlaydi. Xitoydagi aksariyat savdogarlar naqd pul yoki kredit kartalarini qabul qilmaydi. Bu farq, Maskning ambitsiyalariga to'siq bo'lishi mumkin. G'arb dunyosiga haqiqiy naqd pulsiz yoki kredit kartasiz jamiyatni joriy qilish uchun ko'proq vaqt kerak bo'ladi.