The Wall Street Journal (WSJ) ёзишича, агар келишув якунига етса, Москва қитъадаги таъсирини кенгайтиришда қийналаётган бир пайтда минтақанинг стратегик денгиз йўлакларидан бирига кириш имкониятига эга бўлади.
АҚШ учун эса бу хавотирга сабаб бўлиши мумкин — чунки бундай ўзгариш Россия ва Хитойнинг Африка портлари устидан таъсирини кучайтиришига, бу эса ҳарбий кемаларни таъминлаш марказларига айланиши ва энг муҳим денгиз йўлларини назорат қилишга йўл очиши мумкин.
Судан ҳарбий раҳбарияти ўтган октябрь ойида Россия расмийларига тақдим этган 25 йилга мўлжалланган таклифга кўра, Москва Порт-Судан ёки ҳали танланмаган Қизил денгиздаги бошқа бир жойда 300 нафар ҳарбий хизматчи жойлаштиришга, шунингдек, тўртта ҳарбий кема — жумладан, ядро двигателли кемаларни — жойлаштиришга рухсат олиши мумкин.
Режага кўра, Кремль бундан ташқари Суданда фойдали қазилмалар, жумладан, олтин конларида юқори имтиёзларга эга бўлади. Чунки Судан Африканинг олтин ишлаб чиқарувчи мамлакатлар орасида учинчи ўринда туради.
Порт-Судандан туриб Россия Сувайш канали орқали ўтадиган глобал денгиз ҳаракатини яқиндан кузатиш имкониятига эга бўлади. Мазкур канал Европа ва Осиёни боғловчи асосий йўлак бўлиб, жаҳон савдосининг қарийб 12 фоизини мана шу канал орқали ташийди.
Россия кучларига узоқ муддатли база очишга рухсат бериш эвазига Судан ҳукумати илғор Россия ҳаво мудофааси тизимлари ва бошқа қуролларни қулай нархларда олади. Бу қуроллар армияга исёнчи Тезкор қўллаб-қувватлаш кучларига қарши давом этаётган ички урушда ёрдам беради.
Судан ҳарбий вакили The Wall Street Journal'га берган изоҳида мамлакат янги қуролларга шошилинч эҳтиёж сезаётганини, бироқ Москва билан бундай келишувга бориш АҚШ ва Европа Иттифоқи билан муносабатларда кескинлик келтириб чиқариши мумкинлигини тан олди.
Нашрнинг ёзишича, Судан ҳукумати ва қуролли кучлари мазкур масала бўйича изоҳ беришдан бош тортган.
Судан ва Россия ўртасидаги музокаралар Москванинг Африкадаги таъсири сусайган бир вақтда олиб борилмоқда. Бир неча йил аввал Мали ва Марказий Африка Республикаси ҳукуматлари хавфсизлик ва жанговар кўмак учун Кремль билан боғлиқ «Вагнер» гуруҳи хизматларига мурожаат қилган эди.
2023 йилда гуруҳ раҳбари Евгений Пригожин Россия президенти Владимир Путинга қарши қўзғолон кўтаргани ва орадан кўп ўтмай самолётидаги портлаш оқибатида ҳалок бўлгач, Вагнернинг Африка бўйича фаолияти парчаланишни бошлади.
Россиянинг янги давлат назоратидаги ўринбосар ҳарбий тузилмаси ҳозирча Вагнернинг даромадлари ёки қитъадаги сиёсий таъсири даражасига етиша олмаяпти.
Судандаги фуқаролик можароси — 2023 йилда генерал Абдел Фаттаҳ ал-Бурҳон ва унинг ўринбосари генерал Муҳаммад Ҳамдан Дағало ўртасидаги ҳокимият кураши ортидан бошланган — янги имкониятларни юзага чиқармоқда.
Ҳудудий ва глобал кучлар энди бу беқарорликдан ўз манфаатлари йўлида фойдаланишга интилмоқда ва натижада мураккаб иттифоқлар тизими шаклланмоқда.