O‘zbekistonda gaz qazib olish hajmi so‘nggi yillarda keskin kamaymoqda. 2025-yil yanvar-iyul oylarida mamlakatda atigi 25,3 mlrd metr kub tabiiy gaz qazildi. Bu o‘tgan yilning shu davriga nisbatan 884 mln metr kubga kam, 2024-yilga nisbatan esa 3,4 foiz pasayish demakdir. So‘nggi sakkiz yil ko‘rsatkichlari bilan solishtirganda esa bu eng past raqam hisoblanadi — 2017-yilda 32,2 mlrd metr kub, 2018-yilda esa 35,1 mlrd metr kub gaz qazilgan edi. Bu haqda Statistika qo‘mitasi hisobotida xabar berilgan.
Shunga qaramay, gaz eksporti oshgani kuzatilmoqda. Joriy yilning yetti oyi davomida 438,6 mln dollarlik gaz xorijga sotildi. Bu o‘tgan yilga nisbatan 38,2 foiz ko‘pdir. Shu bilan birga, mamlakatning o‘zi ham 734 mln dollarlik gaz import qildi. Mutaxassislar bu holatni ichki bozor talabi yuqoriligi va ishlab chiqarish hajmi yetarli emasligi bilan izohlamoqda.
Davlat esa aholiga gazni arzon narxda sotish amaliyotini davom ettirmoqda. Buning oqibatida byudjetdan katta miqdorda subsidiya ajratilmoqda. Masalan, 2025-yilda 7 trln so‘m, 2026-yilda 5,9 trln so‘m, 2027-yilda esa 5,5 trln so‘m subsidiya berilishi rejalashtirilgan. Dastlab 2028-yildan boshlab subsidiyalar bekor qilinishi aytilgan bo‘lsa-da, endilikda o‘sha yilda ham 5 trln so‘m mablag‘ ajratilishi ma’lum bo‘ldi.
Mutasaddilar energiya bozorida islohotlarni jadallashtirish zarurligini ta’kidlashmoqda. Aks holda, ishlab chiqarish pasayishi davom etishi va ichki bozor ehtiyoji qondirilmay qolishi mumkin. Shu bilan birga, xalqaro bozor talabi yuqoriligi sabab eksport hajmi oshishda davom etishi kutilmoqda.