Aksariyat kishilar yuqori qon bosimini salomatlik uchun xavfli deb hisoblaydi. Bu to‘g‘ri. Biroq hamma ham qon bosimining tushishiga eʼtibor beravermaydi. Shifokorga bormay, qahva bilan bu balansni to‘g‘rilashga harakat qiladi.Xo‘sh, bu qanchalik to‘g‘ri? Qon bosimining pastligi salomatlik uchun xavfsizmi yoki uni davolash kerakmi? Gipotoniya, yaʼni qon bosimining pastligi markaziy asab tizimi faoliyatida tomir tonusi va nevrogormonal tartibning buzilishi oqibatida kelib chiqadi.U surunkali (qon bosimining uzoq vaqt pasayishi), o‘tkir (boshqa bir kasallik belgisi sifatida) yoki simptomatik (bemorda qon bosimining asta-sekin pasayishi) va bir martalik pasayish kabi turlarga bo‘linadi. Odatda qon bosimi ikkita ko‘rsatkich bilan ifodalanadi. Birinchisi, sistolik bosim, yaʼni sistol paytda tomirlarda hosil bo‘ladigan bosim (yurakning qisqarishi). Ikkinchisi, diastolik bosim, yaʼni diastol paytda tomirlardagi bosim (yurakning bo‘shashishi). Sistolik bosim doim diastolikdan yuqori bo‘ladi. Yurak-tomir tizimining tonusi (tarangligi) pasayganda tanada qon bosimi ham tushadi. Tonometr yordamida o‘lchanganda, yuqori (sistolik) raqam 100 mm. simob ustuni, pastki (diastolik) esa 60 mm. simob ustunidan past bo‘lgan taqdirda bemorga gipotoniya tashxisi qo‘yiladi. Bu ko‘rsatkich kichik va o‘smir yoshdagi bolalarda 85-60 mm. simob ustuni, 30 yoshdan oshgan insonlarda esa 105-65 mm. simob ustunini tashkil qiladi. Ushbu xastalikning kelib chiqishiga, eng avvalo, ichki qon ketishlar, miokard infarkti, kamqonlik, bosh va orqa miya jarohatlari, yurak yetishmovchiligi, surunkali uyqusizlik sabab bo‘ladi. Shuningdek, stress, nevroz, psixologik jarohatlar, ruhiy tushkunlik, buyrak usti va osti bezlari faoliyati buzilishi, gormonal o‘zgarishlar, bosh miya ichki bosimining pasayishi, homiladorlik, oddiy suvsizlanish ham qon bosimining pasayishiga olib kelishi mumkin. Qolaversa, past qon bosimi insonning o‘ziga xos xususiyati ham bo‘lishi mumkin. Shu bois bunday kishilar o‘zlarini yomon his etishmaydi va ularga dori-darmonning hojati yo‘q. Qon bosimi pasayganda miyaga kislorod va ozuqa moddalari yetarli darajada yetib bormaydi. Oqibatda insonda bosh aylanishi, uyquchanlik, umumiy holsizlik, bosh og‘rig‘i, diqqatni jamlay olmaslik, ish qobiliyatining susayishi, ko‘ngil aynishi, junjikish, terlash, ko‘z oldining qorong‘ulashishi, jizzakilik kuzatiladi. Kasallik odatda surunkali kechib, ayniqsa, qaytalanib turadi. Qon bosimining normal yoki keskin pasayishini (masalan qon yo‘qotish, suvsizlanish, yurak kasalliklari yoki anafilaktik shok sababli) tana aʼzolari jiddiy his etadi va buning oqibatida buyrak yetishmovchiligi, ongning buzilishi va koma holati ro‘y berishi mumkin. Agar bemorda ongning xiralashuvi, tanani sovuq, yopishqoq ter qoplashi, terining oqarishi kuzatilsa va u tez-tez va yuzaki nafas olsa, puls tezlashuvi va kuchsizligi kabi klinik belgilar aniqlansa, bu – inson hayoti uchun xavfli bo‘lgan ichki aʼzolar va bosh miya gipoksiyasiga olib keluvchi o‘tkir arterial gipotoniya belgilari hisoblanadi. Shu bois bu holatda darhol shifokorga murojaat qilish lozim.