4-dekabr kuni Jenevadagi Millatlar saroyida "Transmilliy qatag‘onlar va inson huquqlarini buzish: global javoblar va hisobdorlik" mavzusidagi sessiyalararo tadbir bo‘lib o‘tdi. Tadbir BMTning Inson huquqlari bo‘yicha oliy komissari Boshqarmasi tomonidan tashkil etildi.
Uchrashuv transmilliy qatag‘on shakllarini va ularning inson huquqlarini amalga oshirishdagi oqibatlarini chuqurroq anglashga, shuningdek, davlatlarning samarali himoya va hisobdorlik mexanizmlarini ishlab chiqishga qaratildi. Sessiyalararo yig‘ilishda davlatlar, xalqaro tashkilotlar, BMT Inson huquqlari bo‘yicha kengashining maxsus vakolatli vakillari va ekspert tuzilmalari vakillari ishtirok etdi.
Tadbirning ochilishida Kanadaning BMTdagi Jenevadagi doimiy vakili Piter Makdugall so‘zga chiqdi. Muhokamalarda yetakchi xalqaro ekspertlar, jumladan, Inson huquqlari bo‘yicha oliy komissar Boshqarmasining Tematik hamkorlik bo‘yicha direktori Peggi Xiks, BMTning maxsus maʼruzachilari Iren Xan va Nazila Ganea, shuningdek, Human Rights Watch, Article 19 xalqaro inson huquqlari tashkilotlari hamda Kanada va Germaniyaning tegishli davlat organlari vakillari qatnashdi.
Tadbirda so‘zga chiqqan Inson huquqlari bo‘yicha O‘zbekiston Respublikasi Milliy markazi direktori, BMT Inson huquqlari qo‘mitasi aʼzosi Akmal Saidov fikr va so‘z erkinligi, uyushmalar erkinligi va shaxs xavfsizligiga tahdid soluvchi transmilliy qatag‘onlar amaliyotiga qarshi xalqaro konsensusni shakllantirish muhimligini taʼkidladi. Yangi tahrirdagi O‘zbekiston Konstitutsiyasi qoidalari asosida jurnalistlar va huquq himoyachilarini himoya qilish davlatlar, xalqaro mexanizmlar va fuqarolik jamiyati o‘rtasida tizimli hamkorlikni talab etishiga eʼtibor qaratildi.
Tadbir ishtirokchilari transmilliy qatag‘onlar tobora tizimli tus olayotganini, qurbonlar va ularning oilalari orasida qo‘rquv va o‘z-o‘zini senzura qilish muhitini yaratayotganini qayd etdilar. Inson huquqlari bo‘yicha oliy komissar Boshqarmasining tahliliy materiallarida ko‘rsatilganidek, samarali himoya mexanizmlarining yo‘qligi va odil sudlovga erishish imkoniyatining cheklanganligi huquqbuzarlarning jazosiz qolishiga olib kelmoqda. Shu munosabat bilan transmilliy qatag‘on holatlarining oldini olish, monitoring qilish va ularga munosabat bildirishning milliy va xalqaro vositalarini takomillashtirish chora-tadbirlari muhokama qilindi.
Tadbir yakunida ishtirokchilar ushbu hodisaga qarshi kurashda global saʼy-harakatlarni kuchaytirish va BMTning inson huquqlarini himoya qilish mexanizmlari doirasidagi hamkorlikni faollashtirish zarurligini taʼkidladilar.
Inson huquqlari bo‘yicha O‘zbekiston Respublikasi Milliy markazining matbuot xizmati