7-oktabr kuni Gabala shahrida o‘tkazilgan Turkiy davlatlar tashkiloti (TDT) Davlat rahbarlari kengashining 12-sammitida Turkiya Prezidenti Rajab Toyib Erdo‘g‘an turkiy xalqlar o‘rtasidagi madaniy va til birligini yanada mustahkamlash maqsadida 15-dekabr sanasini Butunjahon turkiy til oilasi kuni sifatida nishonlashni taklif etdi.
Turkiya rahbari ushbu tashabbusni 30-oktabr kuni Samarqandda bo‘lib o‘tadigan UNESCO’ning 43-sessiyasida taqdim etishni maqsad qilganini ma’lum qildi. Erdo‘g‘an, shuningdek, hozircha TDTda kuzatuvchi maqomida bo‘lgan Turkmanistonning to‘laqonli a’zolikka qo‘shilishini istashini bildirdi.
Prezident umumiy turkiy alifbo masalasiga to‘xtalar ekan, qirg‘iz yozuvchisi Chingiz Aytmatov hamda “O‘g‘uznomalar” asarlari aynan shu yangi alifboda nashr etilganini va ushbu nashrlarning namunalarini sammit ishtirokchilariga taqdim etishini ta’kidladi.
Ma’lumot uchun, 2024-yil 11-sentyabr kuni Ozarbayjonning Boku shahrida Xalqaro Turk akademiyasi va Turk lingvistlari jamiyati tomonidan 34 harfdan iborat yagona turkiy alifbo loyihasi tasdiqlangan edi. Ushbu tashabbus ilk bor 1991-yilda ilgari surilgan bo‘lib, barcha turkiy davlatlar olimlari tomonidan qo‘llab-quvvatlangan.
Mutaxassislarning fikricha, lotin yozuvidan foydalanayotgan O‘zbekiston, Turkiya va Ozarbayjon uchun yagona alifboga o‘tish jarayoni nisbatan silliq kechadi. Shu bilan birga, ayrim davlatlarda, xususan Qirg‘izistonda, bu o‘zgarish siyosiy qarorlarga bog‘liq bo‘lishi mumkin.
Yagona turkiy alifbo joriy etilishi madaniy hamjihatlikni mustahkamlash, ilmiy va nashriy faoliyatda o‘zaro tushunishni osonlashtirish hamda turkiy davlatlar o‘rtasida ramziy birlashuvni ifoda etishi kutilmoqda.