7-октабр куни Габала шаҳрида ўтказилган Туркий давлатлар ташкилоти (ТДТ) Давлат раҳбарлари кенгашининг 12-саммитида Туркия Президенти Раджаб Тойиб Эрдўған туркий халқлар ўртасидаги маданий ва тил бирлигини янада мустаҳкамлаш мақсадида 15 декабр санасини Бутунжаҳон туркий тил оиласи куни сифатида нишонлашни таклиф этди.
Туркия раҳбари ушбу ташаббусни 30 октабр куни Самарқандда бўлиб ўтадиган ЮНЕСКОнинг 43-сессиясида тақдим этишни мақсад қилганини маълум қилди. Эрдўған, шунингдек, ҳозирча ТДТда кузатувчи мақомига эга бўлган Туркманистоннинг тўлақонли аъзоликка қўшилишини исташини билдирди.
Президент умумий туркий алифбо масаласига тўхталар экан, қирғиз ёзувчиси Чингиз Айтматов ҳамда “Ўғузномалар” асарлари айнан шу янги алифбода нашр этилганини ва ушбу нашрларнинг намуналарини саммит иштирокчиларига тақдим этишини таъкидлади.
Маълумот учун, 2024 йил 11 сентябр куни Озарбайжоннинг Боку шаҳрида Халқаро Турк академияси ва Турк лингвистлари жамияти томонидан 34 ҳарфдан иборат ягона туркий алифбо лойиҳаси тасдиқланган эди. Ушбу ташаббус илк бор 1991 йилда илгари сурилган бўлиб, барча туркий давлатлар олимлари томонидан қўллаб-қувватланган.
Мутаҳассисларнинг фикрича, лотин ёзувидан фойдаланаётган Ўзбекистон, Туркия ва Озарбайжон учун ягона алифбога ўтиш жараёни нисбатан силлиқ кечади. Шу билан бирга, айрим давлатларда, хусусан Қирғизистонда, бу ўзгариш сиёсий қарорларга боғлиқ бўлиши мумкин.
Ягона туркий алифбо жорий этилиши маданий ҳамжиҳатликни мустаҳкамлаш, илмий ва нашрий фаолиятда ўзаро тушунишни осонлаштириш ҳамда туркий давлатлар ўртасида рамзий бирлашувни ифода этиши кутилмоқда.