2026 йил 1 мартдан бошлаб Ўзбекистондаги банклар учун янги тартиб жорий этилади. Унга кўра, жисмоний шахслар олиши мумкин бўлган истеъмол кредити ёки микрокредитнинг максимал миқдори уларнинг расмий даромадига бевосита боғланади.
Агар банк мижознинг ўртача ойлик даромадини аниқлай олса (жумладан, иш ҳақи банк картаси орқали олиниши, расмий иш жойидан маълумотнома мавжуд бўлиши ва бошқа ҳолатларда), фуқаро саккиз ойлик даромадидан ошмайдиган миқдорда истеъмол кредити ёки микрокредит олиш ҳуқуқига эга бўлади. Масалан, агар фуқаронинг ойлик даромади 5 миллион сўмни ташкил этса, у 40 миллион сўмгача кредит олиши мумкин.
Агар фуқаронинг даромадини аниқлаш қийин ёки имконсиз бўлса (жумладан, норасмий бандлик ҳолатларида), кредитнинг максимал миқдори ойлик даромаднинг беш бараваридан ошмаслиги лозим. Хусусан, ойига 5 миллион сўм даромад олувчи шахс бундай ҳолатда кўпи билан 25 миллион сўм кредит олиши мумкин.
Мазкур чекловлар якка тартибдаги тадбиркорлар учун ажратиладиган кредитларга ҳамда таълим кредитларига татбиқ этилмайди.
Янги қоидалар аҳолининг ўз молиявий имкониятларидан ортиқча қарз олишининг олдини олиш, қайтарилмаётган кредитлар улушини камайтириш ва банк тизими барқарорлигини мустаҳкамлашга қаратилган.
Қайд этилишича, ушбу қарорни қабул қилишга кредит олувчилар сонининг кескин ошиб бораётгани ҳам сабаб бўлган. Марказий банк маълумотларига кўра, 2025 йил 1 июнь ҳолатига келиб, 1,4 миллион нафар фуқаро (жами қарз олувчиларнинг 27 фоизи) икки ёки ундан ортиқ кредитга эга бўлган. Шунингдек, қарз олувчиларнинг 11 фоизи уч ва ундан ортиқ кредит олган. Умуман олганда, мамлакат иқтисодий фаол аҳолисининг 33 фоизи, яъни қарийб 5 миллион киши турли кредит мажбуриятларига эга.