Марказий банк &ldquo;2025 йил I-ярим йиллик Молиявий барқарорлик шарҳи&rdquo;нинг қисқа тавсифини <a href="https://telegra.ph/Moliyaviy-barqarolik-sharhi-2025-yil-I-yarim-yillik-Qisqa-tavsif-11-17">эълон қилди.</a>
&nbsp;
Унга кўра, Глобал молиявий шароитлар бироз енгиллашди: халқаро бозорларда фоиз ставкалар пасайди ва бир қатор ривожланаётган мамлакатларнинг миллий валюталари мустаҳкамланди.
&nbsp;
Юқори глобал ноаниқлик, биринчи навбатда, иқтисодий кутилмаларга таъсир ўтказишда давом этаётган ва глобал иқтисодий ўсиш суръатларини чеклаши мумкин бўлган савдо сиёсати соҳасида сақланиб қолмоқда.
&nbsp;
Ўзбекистоннинг молиявий шароитлари енгиллашди. Хусусан, ички валюта бозори ва банк сектори, шунингдек, макроиқтисодий муҳит яхшиланди.
&nbsp;
2025 йил 1 июль ҳолатига кўра, Ўзбекистон ЯИМ йиллик 7,2 фоизга ўсди ва йил бошидан буён сўмнинг алмашинув курси АҚШ долларига нисбатан 2,1 фоизга мустаҳкамланди.
&nbsp;
Банк тизими активларнинг ўсиши билан барқарор капитал ва ликвидлик кўрсаткичларини намойиш этди.
&nbsp;
Банк тизимидаги молиявий стресс даражаси пастлигича қолмоқда, бу пул бозорининг барқарорлиги ва банк секторидаги ижобий ўзгаришлар билан изоҳланади.
&nbsp;
Банк тизимининг жами регулятив капитали 17,4 фоиз, ликвидликни қоплаш меъёри коэффициенти 195 фоиз, соф барқарор молиялаштириш меъёри коэффициенти 117 фоиз ва банк секторидаги муаммоли кредитларнинг улуши 3,8 фоизни ташкил этди.
&nbsp;
Уй хўжаликларининг кредит фаоллиги 2025 йилнинг биринчи ярмида ўртача даражада сақланиб қолди.
&nbsp;
Жисмоний шахслар кредитларининг ўсиши кредитлаш воситаларининг мавжудлиги ва аҳоли талабининг ўсишини акс эттиради.
&nbsp;
Жисмоний шахсларга ажратиладиган барча кредитлар бўйича қарз юки (ДСТИ) чекловининг қатъийлаштирилиши аҳолининг умумий қарз юкини 36 фоиздан 33 фоизгача камайтиришга ёрдам берди.
&nbsp;
Микроқарзлар портфелининг сифати ёмонлашди. Жисмоний шахсларга ажратилган микроқарзлар юқори суръатларда ўсишда давом этмоқда. Бир нечта микроқарз шартномаларига эга қарз олувчилар сони ортиб бормоқда.
&nbsp;
Ушбу тенденциялар доимий мониторингни талаб қилади, чунки ушбу чакана кредитлаш сегменти аҳолининг молиявий хатти-ҳаракатларининг асосий кўрсаткичларидан бирига айланмоқда.
&nbsp;
Ликвидликни сақлаш ва қарз олувчиларни ҳимоя қилишга қаратилган макропруденциал сиёсат воситалари доимий равишда такомиллаштирилиб, мамлакат банк тизимининг барқарорлигини таъминлаш учун фаол қўлланилмоқда.
&nbsp;
Шу билан бирга, капиталга бўлган талаблар такомиллаштирилмоқда ва юзага келиши мумкин бўлган даврий тизимли хатарларнинг салбий таъсирини камайтирадиган ва банкларнинг тўлов қобилиятини оширадиган капитал буферлари жорий этилмоқда. Марказий банк банклар учун контрциклик капитал буфер даражасини белгилаш асосларини яратди.
&nbsp;
Умуман олганда, тартибга солиш ёндашуви мумкин бўлган номутаносибликларни эрта аниқлашга ва ўзгарувчан иқтисодий шароитларга қараб воситаларни босқичма-босқич такомиллаштиришга асосланган.
&nbsp;
Халқаро бозорларда фоиз ставкалари пасайишига қарамай, нисбатан юқори бўлиб қолмоқда, бу эса қарзга хизмат кўрсатиш харажатларини оширади.
&nbsp;
Муаммоли микроқарзлар улушининг ўсиб бориши ҳамда гаров талабларининг йўқлиги банкларда кредит хавфини ва йўқотишларини келтириб чиқариши мумкин.
&nbsp;
Айрим банкларнинг депозит портфелида концентрация сақланиб қолмоқда.
&nbsp;
Кўчмас мулк бозорида уй-жой нархларидаги тузатишлар бўйича ноаниқликлар мавжуд.
&nbsp;
Тўлов тизимлари ва рақамлаштириш жараёнининг ривожланиши билан киберхатарлар даражаси ошиб бормоқда, бу эса молия тизимига ва унинг барқарорлигига бўлган ишончни йўқотиши мумкин.
&nbsp;
Бундай таҳлилларни амалга ошириш бозор иштирокчиларини чеклашга эмас, балки келажакда молия тизимига таъсир қилиши мумкин бўлган таркибий ўзгаришларни олдиндан яхшироқ тушунишга қаратилган.
&nbsp;
Банк секторининг бардошлилигини баҳолаш макроиқтисодий муҳитдаги турли ўзгаришларни моделлаштирувчи стресс-тестлар асосида амалга оширилди. Молия секторининг умумий ҳолати барқарор деб баҳоланди.
&nbsp;
Тўлов қобилияти макро-стресс тести натижаларига кўра, 2028 йилнинг биринчи ярим йиллиги охирига келиб, асосий сценарийда банк тизимининг капитал етарлилик коэффициенти 19,3 фоизни ташкил қилади, хатарли сценарийда 8,4 фоизгача камайиши мумкин.
&nbsp;
Хатарли сценарийда банк дефолтининг банк тизимига тарқалиш хатари паст даражада қолмоқда.
&nbsp;
Хатарли сценарийда капитал етарлилигини таъминлаш учун қўшимча капитал талаб қилинади.
&nbsp;
Ликвидлилик макро стресс-тести натижалари банк тизимидаги ликвидлилик ҳолатининг барқарорлигини кўрсатди. Хатарли сценарийни амалга ошириш жараёнида банкларда юзага келиши мумкин бўлган салбий пул оқимини қоплаш учун етарли миқдорда юқори ликвидли активларнинг мавжудлиги банк тизими бўйича ликвидлилик хавфини олдини олади.
&nbsp;
Мунтазам равишда стресс-тестларни ўтказиш банк сектори ҳақида тўлиқроқ тасаввур ҳосил қилиш ва узоқ муддатли таркибий тенденцияларни ҳисобга олган ҳолда қарорлар қабул қилиш имконини беради.

Xorazmda Markaziy Osiyodagi eng yirik etanol zavodi quriladi

Toshkentda Davlat bayrog‘i kuni munosabati bilan dronlar shousi bo‘lib o‘tadi

Ўзбекистон

Ўзбекистоннинг молиявий шароитлари енгиллашди — Марказий банк

Марказий банк “2025 йил I-ярим йиллик Молиявий барқарорлик шарҳи”нинг қисқа тавсифини эълон қилди.
[https://telegra.ph/Moliyaviy-barqarolik-sharhi-2025-yil-I-yarim-yillik-Qisqa-tavsif-11-17]

 

Унга кўра, Глобал молиявий шароитлар бироз енгиллашди: халқаро бозорларда фоиз ставкалар пасайди ва бир қатор ривожланаётган
мамлакатларнинг миллий валюталари мустаҳкамланди.

 

Юқори глобал ноаниқлик, биринчи навбатда, иқтисодий кутилмаларга таъсир ўтказишда давом этаётган ва глобал иқтисодий ўсиш
суръатларини чеклаши мумкин бўлган савдо сиёсати соҳасида сақланиб қолмоқда.

 

Ўзбекистоннинг молиявий шароитлари енгиллашди. Хусусан, ички валюта бозори ва банк сектори, шунингдек, макроиқтисодий муҳит
яхшиланди.

 

2025 йил 1 июль ҳолатига кўра, Ўзбекистон ЯИМ йиллик 7,2 фоизга ўсди ва йил бошидан буён сўмнинг алмашинув курси АҚШ долларига
нисбатан 2,1 фоизга мустаҳкамланди.

 

Банк тизими активларнинг ўсиши билан барқарор капитал ва ликвидлик кўрсаткичларини намойиш этди.

 

Банк тизимидаги молиявий стресс даражаси пастлигича қолмоқда, бу пул бозорининг барқарорлиги ва банк секторидаги ижобий ўзгаришлар
билан изоҳланади.

 

Банк тизимининг жами регулятив капитали 17,4 фоиз, ликвидликни қоплаш меъёри коэффициенти 195 фоиз, соф барқарор молиялаштириш
меъёри коэффициенти 117 фоиз ва банк секторидаги муаммоли кредитларнинг улуши 3,8 фоизни ташкил этди.

 

Уй хўжаликларининг кредит фаоллиги 2025 йилнинг биринчи ярмида ўртача даражада сақланиб қолди.

 

Жисмоний шахслар кредитларининг ўсиши кредитлаш воситаларининг мавжудлиги ва аҳоли талабининг ўсишини акс эттиради.

 

Жисмоний шахсларга ажратиладиган барча кредитлар бўйича қарз юки (ДСТИ) чекловининг қатъийлаштирилиши аҳолининг умумий қарз юкини
36 фоиздан 33 фоизгача камайтиришга ёрдам берди.

 

Микроқарзлар портфелининг сифати ёмонлашди. Жисмоний шахсларга ажратилган микроқарзлар юқори суръатларда ўсишда давом этмоқда. Бир
нечта микроқарз шартномаларига эга қарз олувчилар сони ортиб бормоқда.

 

Ушбу тенденциялар доимий мониторингни талаб қилади, чунки ушбу чакана кредитлаш сегменти аҳолининг молиявий хатти-ҳаракатларининг
асосий кўрсаткичларидан бирига айланмоқда.

 

Ликвидликни сақлаш ва қарз олувчиларни ҳимоя қилишга қаратилган макропруденциал сиёсат воситалари доимий равишда
такомиллаштирилиб, мамлакат банк тизимининг барқарорлигини таъминлаш учун фаол қўлланилмоқда.

 

Шу билан бирга, капиталга бўлган талаблар такомиллаштирилмоқда ва юзага келиши мумкин бўлган даврий тизимли хатарларнинг салбий
таъсирини камайтирадиган ва банкларнинг тўлов қобилиятини оширадиган капитал буферлари жорий этилмоқда. Марказий банк банклар учун
контрциклик капитал буфер даражасини белгилаш асосларини яратди.

 

Умуман олганда, тартибга солиш ёндашуви мумкин бўлган номутаносибликларни эрта аниқлашга ва ўзгарувчан иқтисодий шароитларга қараб
воситаларни босқичма-босқич такомиллаштиришга асосланган.

 

Халқаро бозорларда фоиз ставкалари пасайишига қарамай, нисбатан юқори бўлиб қолмоқда, бу эса қарзга хизмат кўрсатиш харажатларини
оширади.

 

Муаммоли микроқарзлар улушининг ўсиб бориши ҳамда гаров талабларининг йўқлиги банкларда кредит хавфини ва йўқотишларини келтириб
чиқариши мумкин.

 

Айрим банкларнинг депозит портфелида концентрация сақланиб қолмоқда.

 

Кўчмас мулк бозорида уй-жой нархларидаги тузатишлар бўйича ноаниқликлар мавжуд.

 

Тўлов тизимлари ва рақамлаштириш жараёнининг ривожланиши билан киберхатарлар даражаси ошиб бормоқда, бу эса молия тизимига ва
унинг барқарорлигига бўлган ишончни йўқотиши мумкин.

 

Бундай таҳлилларни амалга ошириш бозор иштирокчиларини чеклашга эмас, балки келажакда молия тизимига таъсир қилиши мумкин бўлган
таркибий ўзгаришларни олдиндан яхшироқ тушунишга қаратилган.

 

Банк секторининг бардошлилигини баҳолаш макроиқтисодий муҳитдаги турли ўзгаришларни моделлаштирувчи стресс-тестлар асосида амалга
оширилди. Молия секторининг умумий ҳолати барқарор деб баҳоланди.

 

Тўлов қобилияти макро-стресс тести натижаларига кўра, 2028 йилнинг биринчи ярим йиллиги охирига келиб, асосий сценарийда банк
тизимининг капитал етарлилик коэффициенти 19,3 фоизни ташкил қилади, хатарли сценарийда 8,4 фоизгача камайиши мумкин.

 

Хатарли сценарийда банк дефолтининг банк тизимига тарқалиш хатари паст даражада қолмоқда.

 

Хатарли сценарийда капитал етарлилигини таъминлаш учун қўшимча капитал талаб қилинади.

 

Ликвидлилик макро стресс-тести натижалари банк тизимидаги ликвидлилик ҳолатининг барқарорлигини кўрсатди. Хатарли сценарийни
амалга ошириш жараёнида банкларда юзага келиши мумкин бўлган салбий пул оқимини қоплаш учун етарли миқдорда юқори ликвидли
активларнинг мавжудлиги банк тизими бўйича ликвидлилик хавфини олдини олади.

 

Мунтазам равишда стресс-тестларни ўтказиш банк сектори ҳақида тўлиқроқ тасаввур ҳосил қилиш ва узоқ муддатли таркибий
тенденцияларни ҳисобга олган ҳолда қарорлар қабул қилиш имконини беради.

Ўзбекистоннинг молиявий шароитлари енгиллашди — Марказий банк

2025 йилнинг I-ярим йиллик Молиявий барқарорлик шарҳи эълон қилинди.

Категориялар

Боғланиш учун

Электрон манзил:

Шаҳодатнома

Таҳририят манзили

Ғоя муаллифи