Хабарингиз бор, сўнгги пайтларда долларнинг қулаши ва унинг энг йирик валюта мақомини йўқотиши ҳақида миш-мишлар кўпайди. Хўш, бунга асос борми?
Доллар дунёдаги энг кучли иқтисодиётга эга АҚШ томонидан қўллаб қувватланади. Федерал захира тизими фоиз ставкаларини оширишда давом этиши ҳақидаги шубҳалар фонида доллар ҳам қадрсизланяпти. Бошқа томондан, АҚШда рецессия юз бериши хавфи ҳам сақланиб турибди.
Ҳа, доллар узоқ давом этадиган заифлашувни бошдан кечириши мумкин. Бироқ бу унинг глобал захира валютаси сифатидаги тенгсиз мавқейига таъсир қилмайди.
Халқаро валюта захираларининг 58,3 фоизи АҚШ доллари ҳисобига тўғри келади. Иккинчи ўриндаги еврода бу кўрсаткич 20,4 фоиз. Фарқ жудаям катта, бундан доллар қулаши ҳақидаги хавотирлар асосга эга эмаслиги кўринади.
Криптовалюта долларнинг ўрнини эгаллайдими?
Пандемиядан сўнг криптовалюталар долларнинг ўрнини эгаллаши ҳақидаги гап-сўзлар кўпайди. Биткоин шу даражада тез ўса бошладики, унга келалак валютаси сифатида қарала бошланди.
Бироқ 69 минг долларлик чўққини забт этган биткоин 16 минг долларгача кескин қадрсизланди. Инвесторларнинг биткоинга бўлган қизиқиши пасайди. Бу эса ҳали криптовалюталарга анъанавий пуллар ўрнини босиши учун анча вақт кераклигини кўрсатди.
Доллар ва сўм
Долларнинг глобал валюталар саватига (бешта валютани ўз ичига олади) нисбатан қиймати пандемиядан кейин барқарор ўсди. Аммо 2022 йилнинг тўртинчи чорагидан бошлаб пасая бошлади.
Бироқ бу даврда долларнинг сўмга нисбатан қиймати ўса бошлади ва ҳаттоки 11 ойлик максимумга ҳам етди. Доллар қадрсизланди, аммо сўм ундан ҳам кўпроқ.
Демак, Ўзбекистонда доллар пасайиши сўмнинг қийматига ҳам боғлиқ.