JAVOB: Vafot etgan boquvchining qaramog‘ida bo‘lgan mehnatga qobiliyatsiz oila aʼzolari boquvchisini yo‘qotganlik pensiyasi olish huquqiga ega bo‘ladi.
“Fuqarolarning davlat pensiya taʼminoti to‘g‘risida”gi Qonun. 19-modda.
Amaliyotchi yurist Saidali Muxtoraliyevning taʼkidlashicha, marhumning qaramog‘ida turmagan ota-onasi va eri (xotini) ham, keyinchalik kun kechirish uchun zarur mablag‘ manbaidan mahrum bo‘lib qolsalar, pensiya olish huquqiga ega bo‘lishlari mumkin. Shuningdek, 19-moddaning “b” bandiga binoan, pensiya yoshiga (55 yoshga) to‘lgan marhumning xotini oilaning mehnatga qobiliyatsiz aʼzolaridan biri ekanligi ko‘rsatib o‘tilgan.
Marhumning biron turdagi pensiya olayotgan oila aʼzolari, agar marhumning yordami ular uchun doimiy va asosiy kun kechirish mablag‘ining manbai hisoblangan bo‘lsa — boquvchisini yo‘qotganlik pensiyasiga o‘tish huquqiga egadirlar.
“Fuqarolarning davlat pensiya taʼminoti to‘g‘risida”gi Qonun. 20-modda.
Mutaxassisning tahlil qilishicha, mazkur qonunning 21-moddasida marhum pensionerning oilasiga pensiya summasi boquvchining ish stajidan qatʼi nazar tayinlanadi. Bundan tashqari, 47-modda "v" bandida esa boquvchisini yo‘qotganlik pensiyasi — pensiya olish huquqi paydo bo‘lgan kundan boshlab to‘lanadi deyilgan. Biroq bunda pensiya tayinlanishi uchun talabgor murojaatidan oldingi 6 oydan oshmagan muddat inobatga olinadi.
Boquvchisini yo‘qotganlik uchun to‘lanadigan pensiya marhumning oila aʼzosi mehnatga qobiliyatsiz deb hisoblangan kundan butun davr mobaynida to‘lab boriladi.
Agar erkak 60 yoshga, ayol esa 55 yoshga to‘lgan bo‘lsa, unda ularga to‘lanadigan boquvchisini yo‘qotganlik pensiyasi umrbodga tayinlanadi.
“Demak, yuqoridagilardan xulosa qilish mumkinki, agar siz marhumning to‘liq boquvida bo‘lgan yoki undan yordam olib turgan bo‘lsangiz, bu yordam siz uchun doimiy va asosiy kun kechirish mablag‘ining manbai hisoblangan bo‘lsa, marhum turmush o‘rtog‘ingizning qaramog‘ida turgan deb hisoblanasiz hamda yoshga doir pensiyangizni boquvchisini yo‘qotganlik pensiyasi turiga o‘tkazish uchun yashab turgan joyingiz bo‘yicha O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi byudjetdan tashqari Pensiya jamg‘armasining tuman (shahar) bo‘limiga tegishli ariza va barcha zarur hujjatlar bilan murojaat etishingiz kerak”, — deydi mutaxassis.
Agar Pensiya jamg‘armasi bo‘limi tomonidan murojaatchining amaldagi pensiyasi pensiyaning boshqa turiga o‘tkazish yuzasidan yozgan arizasi qanoatlantirilsa, pensiya to‘lash murojaat qilingan oydandan emas keyingi oyning birinchi kunidan boshlanadi va yangi pensiya guvohnomasi yozib beriladi.
“Bordiyu, pensiyaning bir turidan boshqa turiga o‘tkazish yuzasidan taqdim etgan arizangiz rad etilsa, Pensiya jamg‘armasi bo‘limi tegishli qaror chiqarilgandan keyin besh kundan kechikmay rad etish sabablari, qabul qilingan qaror yuzasidan shikoyat qilish tartibi ko‘rsatilgan xabarnomani taqdim qilishi shart. Jamg‘arma bir vaqtning o‘zida pensiyaning bir turidan pensiyaning boshqa turiga o‘tkazish uchun taqdim etilgan barcha hujjatlaringizning asl nusxalarini hujjatlar olinganligi to‘g‘risidagi tilxat bilan qo‘lingizga qaytarishi kerak”, — deya izoh beradi Saidali Muxtoraliyev.
Avvalroq nogiron farzandi bor onalarga pensiyaga chiqishida qanday imtiyozlar belgilangani hamda O‘zbekistonda boquvchisini yo‘qotganlik pensiyasi yoshi 5 yilga uzaytirilgani haqida xabar berilgandi.