2023 йилда жиддий геосиёсий ва геоиқтисодий ўзгаришлар юз берди. Ҳар доим Марказий Осиёдан Россияга келган ва шу ерда ишлатилган ёки Европага транзит қилинган газ — бу туркман газидир. Энди вазият ўзгарди. Энди газ шимолдан жанубга, аҳолиси 80 миллиондан ортиқ бўлган Марказий Осиёга келмоқда. 2030 йилга бориб бу ерда аҳоли сони 90 миллиондан ошади, демак эҳтиёж янада ошади. Аҳоли ва ўсиб бораётган иқтисодиёт газга муҳтож.
Барча муаммоларга қарамай, Марказий Осиёда саноат, умуман иқтисодиёт, ялпи ички маҳсулот ўсиши кузатилмоқда.
"Осиёнинг барча беш давлатидан фақат Туркманистонда табиий газнинг глобал захиралари бор. Демак қолган тўрт давлат газни ташқи манбалардан олишга мажбур.
Менимча, Марказий Осиё давлатларининг, хусусан, Ўзбекистон ва Қозоғистоннинг газ масаласидаги ҳамкорлиги Марказий Осиёда содир бўлаётган барча ўзгаришлар ижобий бўлиши керак", — деди «Ma'no» илмий ташаббуслар маркази директори Бахтиёр Эргашев.
Умуман олганда, Марказиё Осиёга Туркманистон ва Россиядан ташқари, табиий газни катта ҳажмда етказиб бериш манбалари йўқ.
Россия Марказий Осиё аҳолиси, иқтисодиёти ва энергетика сектори учун зарур бўлган табиий газнинг жуда муҳим муқобил манбаи бўлиб қолмоқда.
Унинг сўзларига кўра, Ўзбекистонда ишлаб чиқарилаётган электр энергиясининг 80 фоиздан ортиғи иссиқлик электр станцияларида ишлаб чиқарилади, улар ҳам газ билан ишлайди. Бу эса эҳтиёжлар ўсиб боришини англатади.
Ўзбекистон ва Қозоғистоннинг газ захиралари ўсиш тенденциясига эга эмас. Бу Россия билан газ масаласида ҳамкорлик ҳаётий зарурат эканлигини англатади. Агар биз, ҳақиқатан ҳам, иқтисодиётни замонавийлаштириш ва саноатлаштириш билан боғлиқ масалаларни ҳал қилмоқчи бўлсак.
Ва, албатта, Россия учун бу катта бозор. Марказий Осиёда аҳоли жиддий ўсиб бормоқда, бекорга 90 млн ҳақида гапирмадим. Демак, газга бўлган талаб ортади. “Газпром” учун Марказий Осиёда катта, жиддий бозор очилмоқда, бу жуда қизиқ ва истиқболли.
Яна бир нечта фикрлар бор, улар ҳақида кейинроқ гаплашамиз. Лекин бу мен айтмоқчи бўлган асосий нарсадир. Бизга газ керак. Россия ҳозир ҳам, келажакда ҳам катта ҳажмдаги газнинг муқобил етказиб берувчиси ҳисобланади. Демак, бу газ иттифоқи Россия учун ҳам, Марказий Осиё давлатлари учун ҳам фойдали.