Zarifa G‘afariy toliblar hukmronligi davrida voyaga yetgan. “Tolibon” ag‘darilgandan keyin u taʼlim oldi va ayollar huquqini himoya qiluvchi tashkilotga asos soldi.
“Men toliblar uyimga kelishini kutyapman. Menga yoki oilamga yordam beradigan hech kim yo‘q. Toliblar men va men kabilarni izlab, albatta, keladi va o‘ldiradi. Oilamni tashlab keta olmayman. Bordi-yu ketsam ham qayerga borishim mumkin” degan huquq himoyachisi.
G‘afarining so‘zlariga ko‘ra, toliblar hukmronligi davrida ayollar hatto ko‘chaga ham qaramasligi uchun birinchi va ikkinchi qavatdagi uylarning derazalari yopib qo‘yilgan. Bu xotin-qizlar o‘rtasida ruhiy kasalliklar va o‘z joniga qasd qilish holatlarini ko‘paytirgan. Afg‘on ayollariga taʼlim olish, ishlash va siyosat bilan shug‘ullanish taqiqlangan. Shuningdek, ular malakali tibbiy xizmatdan ham foydalana olishmagan. Talablarga bo‘ysunmaganlar qattiq jazolangan––hatto toshbo‘ron qilib o‘ldirilgan.
Eslatib o‘tamiz “Tolibon” harakati 17 avgust kungi matbuot anjumanida ayollarning jamiyatdagi o‘rni qadrlanishiga vaʼda bergan edi.