Тан олиш керак, масофавий таълим пандемия авж олган пайтда жуда муҳим эди. Чунки фавқулодда вазиятларда таълимнинг бу шакли энг мақбул йўл саналади. Ижтимоий масофани анъанавий таълимда сақлашнинг сира имкони йўқ, лекин сиз уйда, компюьтер қурилмаси ортида ўзингизни хавфсиз ҳис қилишингиз мумкин.
Масофавий таълим ўқувчи ва талабаларга ўз устларида мустақил ишлаши учун қўшимча имкон беради. Сиз мактаб ёки университетга боришга сарфлайдиган вақтингизни қўшимча адабиётлар ўқишга, спорт билан шуғулланишга, жуда бўлмаганда тўйиб ухлашга сарфлашингиз мумкин. Аммо...
Камчиликлар...
Онлайн таълим қатор фзалликлар билан бирга, айрим камчиликларга ҳам эгалигини кўрсатди.
Биринчидан, масофавий таълим учун ўта зарур бўлган ннтернет тармоғига уланиш бўйича муаммо мавжуд. ЮНИСЕФ маълумотларига кўра, 2020 йил давомида бутун дунё бўйлаб 463 миллион ўқувчининг масофавий таълим модулларига кириш учун имконияти бўлмаган. Бу, асосан, интернет муаммоси туфайли юз берган.
Ўзбекистонда ҳам пандемия шароитида интернет билан боғлиқ муаммолар кузатилди. Бунинг таълим сифатига салбий таъсири бўлгани шубҳасиз. 2021 йилда республикамиз интернет тезлиги бўйича 124 ўринни эгаллаган. Бу каби тезлик билан юқори даражадаги масофавий таълимни жорий қилиш қийин.
Иккинчидан, масофавий таълимда анъанавий таълимга нисбатан назорат сустлиги кўриниб қолди. Масалан, Буюк Британияда ўтказилган тадқиқотларга кўра, 2020 йил ўқувчилар атиги 2.5 соат вақтини дарс қилишга сарфлаган, қолган вақтда улар ижтимоий тармоқларда видеоўйинлар ўйнашган.
2021 йил январь ойида Халқ таълими вазирлиги махсус баёнотида масофавий таълим жараёнида аксарият ўқувчилар вақтини бесамар ўтказганини маълум қилди. Шу сабабли 2020-2021 ўқув йилининг 3 чорагидан бошлаб дарслар тўлиқ анъанавий шаклда ўтила бошланди.
Бундан ташқари, ўқув муассасалари ижтимоий ҳимоялашнинг ўзига хос механизми ҳисобланади. Пандемия буни яна бир бор исботлади. Масалан, мактаблар ёпилгунига қадар бутун дунё бўйлаб 300 миллиондан ортиқ ўқувчи бепул тушликдан фойдаланган. 2020 йилда эса 370 миллион бола бу имкониятдан маҳрум бўлди ва дунёда очарчилик хавфи янада ошди.
Таълимнинг барча йўналишида ҳам масофавий шаклни қўллаб бўлмайди. Масалан, тиббиёт йўналишида масофавий шаклда сифатли таълим бериб бўлмайди. Ёки лабораторияларда бевосита амалиёт билан ўрганиладиган соҳалар учун ҳам бу усул мақбул эмас. Шунингдек, ногиронлиги бор шахслар учун ҳам анъанавий таълим афзал саналади. Биринчидан, бу уларга энг керакли воситани-мулоқотни тақдим этади. Иккинчидан, ногиронлиги бор ўқувчи ва талабалар сифатли таълим олиши учун моддий-техник база жуда қиммат.
Таълим сифатининг тушиб кетиши келажакда оғир оқибатларга олиб келиши мумкин. Бу мамлакатнинг ижтимоий-иқтисодий тараққиётига ҳам таъсир кўрсатади. Масалан, Жаҳон банки 2020 йил августда пандемия давридаги таълим сифатининг пасайиши ортидан келажакда Марказий Осиё 44 миллиард доллар зарар кўриши мумкинлигини маълум қилган эди. Бу таълим соҳасига аввалгидан-да кучлироқ эътибор беришни тақозо этади.
Маълумот учун: 9- август куни АОКАда ташкил этилган брифингда Халқ таълими вазирлиги янги ўқув йилида таълим гибрид шаклда бўлишини маълум қилди.
Жаҳонгир Қўзиев